
Mijnenkaart van mijnenveld Nr. 446 "Jauernick", een van de vijf mijnenvelden rond de zoeklichtstelling van de Oost-Batterij
Landmijnen in de duinen.
Vorige week kwamen er bij graafwerkzaamheden bij huisje De West op de Kaap, noord van Duinkersoord een 12 stuks Duitse S-mijnen uit de tweede wereldoorlog aan de oppervlakte.
In oktober 1983 werden bij hetzelfde duinhuisje bij graafwerkzaamheden ook al een aantal van deze mijnen gevonden.
De gevonden landmijnen zijn zogenaamde S-minen.
De S-mijn (Schrapnellmine in Duits, de Nederlandse benaming hiervoor is kartets en dat zijn stalen kogels ), door de Amerikanen genoemd Bouncing Betty, is de bekendste anti-personeelsmijn gebruikt in de Tweede Wereldoorlog.
Wanneer geactiveerd, springen deze mijnen in de lucht en ontploffen ter hoogte van de heup. Bij die explosie schieten allerlei scherpe stukken staal in alle richtingen.
Hier een interessant filmpje over de constructie en werking van deze landmijn.
De S-mijnen zijn ontwikkeld door Duitsland in 1930 en veel gebruikt door het Duitse leger in de Tweede Wereldoorlog.
De mijn was ontworpen om gebruikt te worden in open plaatsen om onbeschermde infanterie uit te schakelen. De S-mijn is in productie gegaan in 1935 en was een belangrijk onderdeel in de verdedigingsstrategie van het Derde Rijk. Toen de productie bij de capitulatie van nazi-Duitsland beëindigd werd, had Duitsland meer dan 1,93 miljoen S-mijnen geproduceerd. Deze mijnen waren verantwoordelijk voor veel zwaargewonden en vertraagden de oprukkende geallieerde troepen. Het ontwerp was eenvoudig en succesvol en werd daarom na de Tweede Wereldoorlog veelvuldig geïmiteerd.
De S-mijnen die bij de graafwerkzaamheden aan de oppervlakte zijn gekomen, waren allen ledig.
Dat was ook eenvoudig vast te stellen, want de bovenste deksel was verwijderd, net als de lading en de detonators.
De twaalf opgegraven mijnen zijn door de Luchtmacht op Vlieland opgehaald, en zullen later nog eens door de EODD bekeken worden om te beoordelen of ze echt ongevaarlijk zijn.
De mijnen hebben tijdens de oorlog in een van de vijf mijnenvelden gelegen die aangebracht waren rond de zoeklichtstelling die aan de oostkant van Kaap-Bol heeft gestaan.
De namen van de mijnenvelden op Vlieland begonnen allemaal met de letter J, meestal de naam van een stad of dorp.
Rond de zoeklichtstelling bij Kaap bol lagen vijf mijnenvelden, en wel
Minenveld Nr. 443 – Juliushütte met 94 stuks S-mijnen, gelegd op 14 september 1943 door het 1./Pi.Batl.347, allen geruimd op 30 augustus 1945
Minenfeld Nr. 444 – Jalta met 46 stuks S-mijnen, gelegd op 20 september 1943 door het 1./Pi.Batl.347, allen geruimd op 29 augustus 1945
Minenfeld Nr. 445 – Jerxheim met 106 S-mijnen, gelegd op 20 september 1943 door het 1./Pi.Batl.347, allen geruimd op 29 augustus 1945.
Minenfeld Nr. 446 – Jauernick met 46 S-mijnen, gelegd op 20 september 1943 door het 1./Pi.Batl.347, allen geruimd op 29 augustus 1945.
Minenfeld Nr. 447 – Joppe, met 72 S-mijnen , gelegd op 20 september 1943 door het 1./Pi.Batl.347, allen geruimd op 31 augustus 1945.
In totaal 364 S-mijnen.
Volgens de mijnenkaart uit 1943 blijkt dat de gevonden mijnen uit het mijnenveld nummer 446 Jauernick afkomstig moeten zijn.
Al deze mijnen zijn in augustus 1945 door het 3./Fallschirmjäger Pionier Bataillon.6 geruimd.
Kennelijk waren Luftwaffe para-genisten naar Vlieland overgebracht om daar mijnen te ruimen.
De mijnen zijn tijdens de ruiming opgegraven waarna eerst een beveiliging in de detonator werd aangebracht, zodat de mijn tijdens de verdere behandeling niet door deze geactiveerd kon worden.
Daarna werden ze op een punt verzameld, waar de detonators werden losgeschroefd, de doppen voor de overdraagladingen losgeschroefd en verwijderd, waarna de deksel van de mijn kon worden losgemaakt en de lading kon worden verwijderd.
Daarop werd de lading in de brand gestoken, de detonators afgeknald en werden de lege mijnen, de deksel en afgeknalde ontstekers in een gat gegooid en begraven.
Volgens de ruimingsrapporten blijkt dat van de 364 gelegde mijnen er 363 werden geruimd.
Van de ontbrekende werd de lege pot gevonden, zo dat alle mijnen in dit veld terecht waren.
Rond de meeste stellingen op Vlieland lagen meerdere mijnenvelden, en een aantal van deze geruimde mijnen zijn er teruggevonden.
De Leeuwarder-Courant meldt het vinden van landmijnen in;
Juni 1959 - Negentig landmijnen gevonden op Vlieland
Augustus 1980 - 12 S-mijnen bij Dam 27
Juli 1986 - Ruim 100 mijnen nabij Stortemelk
Augustus 2011 - Een S-mijn gevonden nabij 12H
Op Vlieland werden tijdens de oorlog 31 mijnenvelden gelegd, waar in totaal 2245 S-mijnen en 1155 Schu-mijnen werden aangebracht.